Những lỗi thường gặp khi xây dựng hệ thống rạp hát trong nhà (phần 1)

Âm thanh và hình ảnh từ hệ thống giải trí gia đình sẽ được cải thiện lên nhiều nếu người sử dụng có thể tránh mắc phải các lỗi dưới đây.

Để có thể xây dựng được một hệ thống giải trí trong nhà tốt nhất trong phạm vi mức chi phí cho phép, điều quan trọng là người lắp đặt có thể tạo ra khả năng phối hợp nhịp nhàng giữa phòng giải trí với từng thiết bị trong hệ thống. Nếu chỉ mua các thiết bị tốt thôi thì chưa đủ bởi các yếu tố như điều kiện phòng nghe, phụ kiện cũng góp phần rất quan trọng trong việc trải nghiệm. Một vài hệ thống audio / rạp phim trong nhà được xây dựng đa mục đích, chính vì thế mà việc tránh những lỗi dễ mắc phải càng quan trọng hơn.
Trong nội dung của loạt bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu xem những lỗi thường gặp khi xây dựng hệ thống rạp hát trong nhà để từ đó có thể tránh được dễ dàng, tạo ra một hệ thống thật tối ưu, phù hợp với mục đích sử dụng trong khi vẫn đảm bảo được về mặt chi phí.

Lựa chọn thiết bị cho hệ thống không đúng thứ tự

Một trong những yêu cầu đầu tiên của việc xây dựng hệ thống rạp hát trong nhà là không tìm mua receiver trước. Mặc dù người mua có thể bị hấp dẫn bởi tính năng hay ngoại hình, giá thành của một chiếc receiver cụ thể, đây chắc chắn không phải là ưu tiên hàng đầu. Thay vào đó, hãy quan tâm đến việc tìm mua loa phù hợp với phòng nghe và ngân sách hiện có trước, sau đó mới tìm mua ampli hoặc receiver phù hợp với loa. Trong trường hợp xây dựng hệ thống âm thanh trong nhà, người mua sẽ cần phải tìm mua màn chiếu hoặc TV trước khi chọn loa để mọi thứ có thể dễ dàng kết hợp với nhau.

Lựa chọn thiết bị không phù hợp với phòng nghe

Một cặp loa cỡ lớn đi cùng với hệ thống ampli đồ sộ chắc chắn sẽ khiến cho âm thanh bên trong một phòng nghe nhỏ trở nên dày đặc, căng và lớn quá mức, thế nhưng điều đó lại không quá tệ như ta tưởng. Tuy nhiên, nếu như đem một hệ thống với công suất nhỏ, phối ghép cùng một cặp loa có độ nhạy thấp đặt trong một phòng nghe rộng thì kết quả lại ngược lại.

Và vấn đề sẽ còn nghiêm trọng hơn nếu như phòng nghe này không được lắp đặt thêm subwoofer. Những cặp loa có độ nhạy thấp, chỉ khoảng 86dB phạm vi 1m sẽ không bao giờ thể hiện tốt trong một phòng nghe có thể tích lên đến 150m khối, dù cho ampli phối ghép cùng có mạnh đến đâu đi chăng nữa.
Trong một căn phòng rộng, người nghe sẽ phải nâng cấp từ receiver lên thành bộ preamp – power-amp và chuyển sang sử dụng những bộ loa có độ nhạy cao hơn, khả năng chịu công suất lớn hơn. Nếu như subwoofer (giả sử có công suất 300 watt, dùng một driver đường kính 25cm) đem đến âm thanh chưa thực sự tốt thì đó chưa chắc đã là lỗi của subwoofer. Nếu âm bass yếu, người nghe có thể đặt loa subwoofer sát góc tường, nhưng trong một vài trường hợp, điều này có thể dẫn đến hiện tượng âm bass quá mạnh. An toàn nhất vẫn là dùng nhiều subwoofer cỡ nhỏ hơn chút. Không chỉ mang lại âm thanh “sạch”, dễ nghe hơn, người nghe còn có thể đặt loa subwoofer ở nhiều vị trí thuận tiện hơn để phù hợp với phòng nghe. Nếu đặt hai loa subwoofer đối diện nhau ở điểm giữa tường cạnh, chúng có thể cải thiện âm bass ở vị trí trung tâm phòng nghe, nơi nhiều người thường ngồi nghe nhất.
Thiết bị không phù hợp với nhau, hoặc chi tiêu quá nhiều chỉ để mua một thiết bị
Sử dụng ngân sách để xây dựng phòng nghe một cách hợp lý luôn là một điều quan trọng. Chẳng hạn, với chi phí khoảng 450 triệu cho riêng loa và receiver, thay vì mua một chiếc receiver thật đẹp, có đầy đủ tất cả các loại tính năng giá 300 triệu, 150 triệu còn lại để mua một loa LCR ba chiếc, người dùng có thể lựa chọn mua một chiếc receiver rẻ hơn, có giá khoảng 100 – 150 triệu, còn lại là để mua loa.

Điều tương tự cũng có thể áp dụng được trong trường hợp xây dựng hệ thống stereo dùng để nghe nhạc. Việc mua ampli đắt tiền chỉ để phối ghép cùng một cặp loa giá rẻ, trong phần lớn các trường hợp, đều rất lãng phí. Tất nhiên, vẫn có những trường hợp ampli cần phải cao cấp, đắt hơn loa vài lần mới phát huy được hết chất âm của loa, nhưng đó là những trường hợp khá hiếm hoi.
Và không phải chỉ có loa với ampli hay receiver, mà ngay cả với phụ kiện như dây loa hoặc dây tín hiệu cũng như vậy. Nếu hệ thống chỉ sử dụng receiver và loa tầm sơ – trung cấp thì việc bỏ ra hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu cho phụ kiện là điều rất lãng phí. Thay vào đó, hãy sử dụng những phụ kiện rẻ hơn nhưng đảm bảo được chất lượng tốt để tiết kiệm chi phí. Những sản phẩm thuộc phân khúc sơ nhập của các hãng chuyên sản xuất dây như AudioQuest, Nordost từ lâu đã có uy tín vì khả năng hoạt động cũng như độ tin cậy cao, do đó người dùng có thể tìm kiếm những phụ kiện cần thiết từ những thương hiệu như vậy.

Lựa chọn receiver thay vì ampli rời

Nếu ngân sách cho phép, hãy nghĩ đến việc mua preamp – power-amp riêng thay vì chọn ampli rời. Tầng khuếch đại của hầu hết các receiver đa kênh đều khá yếu. Nguồn cấp năng lượng thường không ổn định, bởi vậy các kỹ sư phải áp dụng giới hạn dòng điện để bảo vệ cho loa được phối ghép cùng.

Loa muốn chơi hay cần có công suất ổn định, trong khi đó một power-amp với công suất khiêm tốn cũng có thể phối ghép được ở mức trở kháng 4 Ohm, thậm chí trong nhiều trường hợp còn có thể xuống thấp đến 2 Ohm. Một power-amp với công suất 200 watt mỗi kênh, nếu được thiết kế tốt có thể cung cấp nguồn năng lượng lên đến 375 watt cho trở kháng 4 Ohm và đây là một con số cực kỳ lớn.
Trong khi đó, nhiều receiver đa kênh với công suất danh định 100 watt / kênh không thể cung cấp đủ mức 100 watt ấy đến loa nếu sử dụng nhiều hơn một kênh, và trường hợp xấu nhất là receiver tự ngắt, chuyển sang chế độ bảo vệ nếu gặp phải đôi loa 4 Ohm nào đòi hỏi công suất lớn. Có một điều người dùng cần nhớ, đó là trên thực tế không có cái gọi là loa 4 Ohm hay 8 Ohm. Trở kháng thay đổi phụ thuộc vào tần số tín hiệu, và những đôi loa được đánh dấu trở kháng 8 Ohm có thể dao động từ 5 đến 18 Ohm tùy vào tần số tín hiệu nhận được.. Nếu bắt buộc phải sử dụng receiver, hãy tìm một chiếc có trở kháng trung bình là 6 Ohm và tất cả mọi thứ đều ổn, tuy không thật sự tối ưu nhưng cũng không quá tệ. Nếu như receiver có cổng pre-out, hãy nghĩ đến việc lắp thêm power-amp hoặc receiver cho hai hay ba kênh ở đằng trước. Chắc chắn người dùng sẽ phải ngạc nhiên khi so sánh giữa một receiver với một hệ thống ampli rời.

Nguồn: tapchihifi.com/Nguyễn Hào