Làm sao để tận dụng bộ sưu tập đĩa Vinyl?

Vinyl không phải là một công nghệ tiên tiến, nhưng bù lại âm thanh tinh khiết, quyến rũ, đậm mùi analog của nó rất khó chối từ. Song, nhược điểm lớn nhất của vinyl là nó quá to, bất tiện. Hiện nay các dịch vụ streaming cũng bắt đầu xuất bản các album vinyl được mua bản quyền và chuyển về định dạng nhạc số chất lượng cao, bạn có thể nghe trực tiếp trên điện thoại hay máy tính cá nhân. Còn đối với những người yêu nhạc, vốn đã bỏ tiền để mua một bộ sưu tập vinyl đồ sộ thì việc này sẽ “ngốn” thêm một khoảng kinh phí không nhỏ. Với công nghệ phát triển của các thiết bị âm thanh trong những năm gần đây, bạn đã có thể lưu trữ các đĩa vinyl ở định dạng nhạc số và mang chúng đi bất cứ đâu. Rip một cái đĩa CD thì rất dễ, bỏ đĩa vào một cái đầu CDROM nào đó, chọn định dạng và chất lượng đầu ra là ta đã có một album nhạc số dễ dàng. Tuy nhiên với các đĩa vinyl bạn cần một chút nhẫn nại và kết quả sẽ rất đáng để mong đợi.

Bạn cần gì?
Để chuyển tín hiệu analog của vinyl sang tín hiệu số, cần phải trải qua nhiều bước cấu hình phần cứng, lúc nào cũng sẽ có các thành phần chính sau đây: một mâm quay có cần và kim ( turntable ), một phono stage và một bộ chuyển ADC ( Analog to Digital Converter ) xuất tín hiệu qua cổng USB và 1 phần mềm thích hợp trên máy tính.

+ Cho những bạn chưa có gì cả.
Bạn chưa rành về vinyl, muốn tìm hiểu, muốn làm quen với nó thì tôi khuyên bạn nên mua một mâm vinyl đời mới có tích hợp sẵn tất cả trong đó, cắm vào là dùng thôi. Hiện nay các nhà sản xuất phổ thông chú trọng vào tính năng chứ không đặt nặng vấn đề chất lượng. Tốt nhất là không đầu tư vào các thiết bị giá rẻ vì sẽ là phí tiền vô ích. Các mâm USB vinyl giá rẻ thường sẽ cho chất lượng nhạc không tốt do có nhiều tạp âm, nhiễu nền, bất kể là nó ở định dạng lossless như WAV hay FLAC gì chăng nữa thì cũng không thể bù đắp được. Các hiện tượng xấu về âm thanh thường là nguyên nhân của kim chất lượng không tốt hoặc bộ phận chuyển đổi ADC chỉ có thể “làm đúng chức năng” của nó chứ không hề mang lại chất lượng âm thanh tuyệt vời của vinyl (nếu không muốn nói là nghe còn dở hơn CD ).

Nên tập trung vào những thiết bị có chất lượng cao như đầu vinyl tích hợp Sony PS-HX500 vừa được giới thiệu tại CES2016, theo tôi, giá 9 triệu 10 triệu thì không hề gọi là đắt đỏ cho một sản phẩm chất lượng. Ngoài ra chúng ta còn có Pro-Ject Essential II Phono USB với giá tầm hơn 8tr một chút. Ngoài việc rip ra được file nhạc số lossless, Sony PS-HX500 còn rip được định dạng nhạc số cao nhất hiện nay là DSD.

+Dành cho những người đã có bộ cơ vinyl gồm mâm, cần và kim. 

Còn nếu đã có một bộ mâm quay, kim, cần cơ bản như các máy Technics, Denon, Pro-ject thì điều hay nhất bạn nên làm là tìm cho mình một USB Phono Stage, ví dụ như Rega Fono Mini A2D, chỉ khoảng 4tr hay cao cấp hơn, ta có một đại diện đến từ Thorens là MM-008 khoảng 10 triệu, Furutech GT40a khoảng 12 triệu. Ở phân khúc đỉnh cao ta còn có thêm Wadax Pre1 ( 836 triệu ) và PS Audio NuWave Phono Converter.

Riêng cá nhân tôi thì gần đây, tôi đang rất là quan tâm Korg DS DAC 10R, vừa làm USB DAC cho những file nhạc số, hỗ trợ lên đến DSD5.6MHz và có thêm mạch RIAA phono stage, tích hợp bộ chuyển đổi ADC để rip nhạc từ bộ máy vinyl ở chất lượng DSD5.6MHz…. và có vẻ ngoài trong rất sang chảnh. Đừng xem nhẹ mấy cái phono stage, nó đóng vai trò rất lớn với chất lượng âm thanh của bản thu số.

+ Cho những người đã có bộ cơ và phono stage.

Đối với những người đã chơi vinyl đã có sẵn bộ cơ và mâm quay thì bạn chỉ cần thêm một USB ADC có ngõ vào RCA inputs. Để tập làm quen, hãy chọn cho mình Beringer UCA222 với giá dễ chấp nhận, chỉ khoảng 700 nghìn. Cao cấp hơn, ta có HRT Line Streamer+ được đánh giá khá cao bởi giới chuyên môn.

 

 2. Phần mềm

Việc rip đĩa vinyl đòi hỏi phải có các phần mềm chuyên dụng. Mục tiêu của bài viết là giới thiệu các phần mềm có hiệu năng cao, dễ thao tác.

Và nếu bạn vẫn cảm thấy đắt quá thì hãy thử Audacity, hoàn toàn miễn phí và bộ công cụ cũng vừa đủ để thực hiện việc rip đĩa. Mách bạn luôn là giao diện sẽ khá phức tạp, có nhiều chức năng mà bạn phải dành nhiều thời gian để tìm hiểu quen và làm chủ.

Lời vàng ý ngọc: kiên nhẫn, cẩn thận, nhẹ nhàng, thành quả sẽ ngoài mong đợi.

Trước khi tiến hành việc rip đĩa vinyl, bạn phải cẩn thận xem lại hệ thống của mình đã hoàn hảo để khởi động chưa. Ngó xem cần và kim có đúng vị trí không, đầu kim có bị quá nhiều bụi bám hay có quá sát mặt đĩa không, xem lại tốc độ quay của mâm, dầu trong ổ bi của cơ quay có bị khô không rồi hãy bắt đầu. Vinyl không phải như CD nên mọi thứ trong thao tác đều ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh cả.

Tín hiệu analog được ghi lại ở dạng số theo thời gian thực, một bài nhạc 5 phút của đĩa vinyl cũng sẽ cho ra một file nhạc số dài 5 phút, bạn không thể rút ngắn giai đoạn này được. Một đĩa vinyl thường có 2 mặt A và B, thu hết chừng trên dưới 1 giờ. Trong quá trình mâm đang quay, đừng rung lắc hay có bất kỳ tác động cơ học nào đến mâm cả, nếu không bạn sẽ có một file số đầy tạp âm. Nếu vừa nghe qua loa vừa rip, hãy mở âm lượng be bé vì tiếng bass mạnh mẽ sẽ làm rung đĩa ( rung rất nhẹ, khó mà thấy bằng mắt thường ), ảnh hưởng cũng không nhỏ đối với bản thu. Thậm chí với một số người, khi nghe xong họ còn vệ sinh đĩa vinyl bằng một cái máy trông như thế này

Phải rồi, nên sắm một cây chổi tĩnh điện, dạng như chổi quét khử tĩnh điện chuyên dụng cho đĩa vinyl như Furutech SKIII để giảm tối đa các hạt bụi li ti bám trên mặt đĩa. Nên biết rằng, bụi bám trên đĩa thì gây ra các tiếng nổ lép bép nho nhỏ khi kim quét qua, và các tiếng lép bép này cũng sẽ “quá giang” để có mặt trong các file nhạc số.

Lựa chọn định dạng nào cho phù hợp?
Hầu hết các phòng thu trên thế giới khi remaster lại các đĩa vinyl và xuất bản ở định dạng nhạc số, độ phân giải thường thấy nhất là 24bit/96kHz vì nó đảm bảo chất lượng tốt cũng như dung lượng hợp lý. Định dạng WAV, AIFF hay FLAC thật sự không quá quan trọng, nếu ghi ra được DSD thì càng tốt.

Đĩa CD có bản quyền thường chứa thông tin về ca sĩ, album, năm v..v.. còn đĩa vynil thì không, bạn phải làm một cách thủ công để bộ sưu tập quý giá của mình được đẹp đẽ, chi tiết hơn. Máy tính hoặc phần mềm sẽ không nhận ra các track nhạc với nhau, vì thế bạn nên tạm ngừng giữa các track nếu không, bài này sẽ nối bài kia tạo ra 1 file nhạc cực dài.

Cuối cùng, tôi khuyên bạn nên có một ổ cứng để back-up cho tất cả thành quả lao động kể trên, thật sự nếu bạn có chừng chục đĩa vinyl thì bạn cũng đã phải tốn kha khá thời gian cho việc này rồi. Nếu chẳng may ổ NAS hay ổ cứng trong máy lăn ra chết bất thình lình thì thật là đau lòng.