Trong khi việc nghe nhạc bằng nguồn âm thanh số đang ngày càng trở nên hiện đại, đơn giản và tiện dụng, thì ngược lại, nguồn âm analog từ đĩa than vẫn luôn yêu cầu sự chau chuốt và tỉ mỉ vốn có trong cách sử dụng nó. Việc tiếp cận và khai thác chất âm chân thực, tự nhiên đầy mộc mạc từ nguồn âm hoài cổ này là điều không mấy dễ dàng với phần lớn những người yêu nhạc hiện đại. Qua bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về những thành phần cơ bản của một hệ thống mâm đĩa than chuẩn mực.
Để có thể thiết lập được một hệ thống âm thanh analog từ đĩa vinyl (đĩa than), đầu tiên chúng ta cần có 2 thiết bị cơ bản cấu thành bộ nguồn phát bao gồm mâm đĩa than và phono box. Trong đó thì mâm đĩa than sẽ đóng vai trò đọc dữ liệu âm thanh được ghi trên đĩa vinyl (đĩa than) và phono stage sẽ có nhiệm vụ khuếch đại tín hiệu âm thanh thu được trước khi gửi tới Pre Amplifer.
Combo đầu đĩa than Triangle Elara Turntable và cặp loa bookshelf Active Triangle Elara LN01A setup tại nhà khách hàng
Mâm đĩa than có cấu cạo tương đối phức tạp với những thành phần cơ bản như sau: thân máy chính, thớt đĩa quay, hệ thống motor, chuyển động và điều tốc, tay cần, và kim đĩa than. Trước hết chúng ta sẽ nói về phần đầu kim (cartridge). Đây là bộ phận ghi nhận những thông tin từ rãnh ghi của đĩa và chuyển nó thành tín hiệu điện. Cấu tạo của cartridge bao gồm mũi kim, nam châm hoặc cuộn dây.
Trong đó, thì mũi kim là thành phần trực tiếp tiếp xúc với đĩa than và thu lại tín hiệu dao động thông qua việc chuyển động trên rãnh ghi của đĩa. Những dao động thu được ở mũi kim sẽ được dẫn truyền đến thành phần kế tiếp là một nam châm động hoặc một cuộn dây động rồi sau đó mới tới phono box.
Trên ảnh kim đĩa than Goldring 1012GX được chế tạo thủ công với đầu kim trần cho phép kim đọc có thể theo dấu chính xác được cả những rãnh nhạc ghi lại ở dải âm cao nhất.
Tùy thuộc vào thiết kế của Catridge sử dụng nam châm động (MM) hay sử dụng các cuộn dây động (MC) mà hệ thống âm thanh của bạn sẽ cần có một phono box tương thích với tín hiệu thu được từ mâm đĩa than. Tất nhiên là cũng có những mẫu phono box hỗ trợ cả 2 loại MM và MC đang được bày bán trên thị trường để đáp ứng nhu cầu linh động của các người yêu âm nhạc hoài cổ.
Việc giữ cho đầu kim không bị trượt khỏi các rãnh ghi của đĩa được đảm nhiệm bởi tay cần (tone-arm). Tay cần có thể được làm từ nhiều vật liệu với hình dạng, màu sắc và khối lượng khác nhau, tuy nhiên luôn phải đảm bảo không tạo ra một sức nặng quá lớn lên mũi kim để tránh làm hư hỏng các bản ghi vinyl. Ở điểm này thì những người sử dụng đĩa than lâu năm thường chuộng những thiết kế tay cầm cho phép người dùng tự điều chỉnh áp lực lên mũi kim nhằm mục đích tối ưu hiệu quả sử dụng.
Đĩa than sẽ được đặt và quay trên một thớt đĩa tròn (platter). Thớt đĩa này cũng có thể được làm từ nhiều vật liệu khác nhau như acrylic, MDF, kim loại hay thậm chí là thủy tinh. Bạn có thể sử dụng thêm miếng lót trước khi đặt đĩa vinyl lên để đĩa không bị trượt đi trong quá trình quay.
Thành phần cuối cùng của mâm đĩa than là hệ thống chuyển động quay. Có 2 thiết kế dành cho hệ thống này là direct-drive và belt-drive. Trong đó thì kiểu thứ thiết kế thứ 2 được sử dụng phổ biến hơn với một động cơ quay tách biệt khỏi mâm đĩa và truyền động thông qua một đai cao su. Một số ít mâm đĩa cao cấp sử dụng thiết kế direct-drive với động cơ quay được gắn trực tiếp với mâm đĩa. Thiết kế này yêu cầu rất khắt khe về tiêu chuẩn chế tạo để tránh những rung động phát sinh ảnh hưởng tới thớt đĩa.
Để cân chỉnh tốc độ quay của đĩa, đôi khi các mâm đĩa còn có thêm bộ điều tốc và thường hỗ trợ các nấc cơ bản là 33, 45, và 78 vòng/phút. Nếu muốn có được một mâm đĩa than sở hữu chất lượng thực sự cao cấp thì bạn có thể mua các thành phần rời rạc và thực hiện quá trình lắp ráp và cân chỉnh thủ công. Ưu điểm của lựa chọn này chính là việc bạn có thể nâng cấp từng bộ phận của mâm đĩa nhằm đạt được chất lượng như mong muốn tại mỗi thời điểm nâng cấp.
Việc thiết lập mâm đĩa cũng có những yếu tố kĩ thuật cần được biệt lưu lý. Ví dụ như mâm đĩa cần được đặt cân đối, chắc chắn và ổn định tuyệt tối trên một mặt phẳng. Kế đến thì việc lắp đặt và cân chỉnh cánh tay cơ cũng phải đảm bảo để cánh tay cơ luôn có phương song song với mặt đĩa và tác động lên mũi kim một áp lực vừa đủ.
Thông thường, nhà sản xuất sẽ cung cấp công cụ đo đạc và những thông số cụ thể cho việc hiệu chỉnh áp lực mũi kim. Yếu tố này đặc biệt quan trọng bởi nếu áp lực quá nặng sẽ khiến âm thanh bị tối và đục, áp lực quá nhẹ lại làm cho âm thanh trở nên mỏng và nghèo chi tiết. Bạn có thể lựa chọn các mức tốc độ quay có sẵn trên bộ điều tốc hoặc chính xác hơn là thực hiện những đo đạc, hiệu chỉnh thủ công trên mâm đĩa. Tuy nhiên việc này sẽ yêu cầu bạn cần phải có rất nhiều kinh nghiệm và đã từng trải qua thời gian dài gắn bó với nguồn nhạc hoài cổ này.
Còn một lưu ý quan trọng nữa đó là những chiếc đĩa than luôn cần được giữ sạch sẽ và bảo quản cẩn thận. Sự xuất hiện của bụi và các chất bám bẩn sẽ trực tiếp tạo ra những âm thanh ngoài ý muốn trong bản nhạc. Người dùng có thể sử dụng các dung dịch vệ sinh đĩa than cùng bản chải mềm hoặc vải mềm để làm sạch bề mặt đĩa.
Để đi sâu vào thế giới của những người sử dụng đĩa than lâu năm thì những kiến thức trên đây chỉ là những đường viền tham khảo thô sơ nhất. Thế nhưng để bắt đầu bước vào không gian âm nhạc đĩa than nói chung thì chúng ta lại có rất nhiều lựa chọn đơn giản với những hệ thống âm thanh đĩa than được thiết kế để plug-n-play.
Với sự bùng nổ trở lại của đầu đĩa than được khách hàng tìm kiếm trong vài năm trở lại đây, rất nhiều hãng âm thanh nổi tiếng trên thế giới đã tích hợp đầu đĩa than vào hệ thống âm nhạc của mình. Triangle hãng âm thanh nổi tiếng đến từ nước Pháp được biết đến hàng vài chục năm qua bởi giới Audiophile tại Việt nam săn lùng với chất âm ngọt ngào truyền cảm rất phù hợp với nhạc Bolero đang thịnh hành đã bất ngờ tung ra hệ thống dàn âm thanh giải trí tích hợp đầy đủ công nghệ không dây mới nhất và kèm theo hệ thống có cả đầu đĩa than, một sự kết hợp đầy đủ nhất ở một hệ thống âm nhạc thời điểm hiện tại.
Dàn Âm Thanh Triangle Elara LN01A & Đầu Đĩa Than Elara Turntable có mức giá 23.990.000 VND.
Toàn bộ hệ thống này được thiết kế để hướng đến việc đơn giản hóa thao tác lắp đặt và sử dụng rất ít dây nối. Với mâm đĩa than đã được hãng tinh chỉnh tối ưu, phono box và ampli được tính hợp sẵn trong thùng loa của cặp loa bookshelf Elara LN01A, bạn chỉ cần đơn giản là mang tới những chiếc đĩa vinyl đang lưu trữ giai điệu ưa thích.
Ngoài ra thì cặp loa bookshelf tích hợp ampli Elara LN01A còn có khả năng sử dụng nhiều nguồn nhạc khác như stream nhạc từ các thiết bị smartphone hay máy tính bảng thông qua chuẩn kết nối Bluetooth không dây mới nhất, hoặc sử dụng kết nối từ Tivi hay nguồn nhạc kỹ thuật số thông qua ngõ vào Optical RCA… và DAC tích hợp sẵn trong thùng loa.
Bài viết này là những kiến thức cơ bản và cần thiết để bắt đầu tìm hiểu nguồn nhạc đĩa than. Với những kiến thức cơ bản này sẽ giúp bạn sớm tìm được một dàn nghe nhạc đĩa than ưng ý và phù hợp với nhu cầu sử dụng của mình.
Nguồn: Techlan
