Ampli đèn hi end

Như các bạn đã biết, amply (khuếch đại âm thanh) là bộ phận không thể thiếu trong dàn âm thanh. Nhiệm vụ chính của chúng là khuếch đại tín hiệu âm thanh công suất thấp tới ngưỡng yêu cầu và xuất ra loa.

Như thế nào là ampli đèn hi end?

Amply đèn là thiết bị khuếch đại âm thanh hoạt động dựa trên khả năng khuếch đại của đèn điện tử chân không. “Ấm áp”, “tinh tế”, quyến rũ”… là những tính từ được dùng khi miêu tả ampli đèn hi end. Những đặc điểm đó amply bán dẫn muốn đạt đến là rất khó khăn và tốn kém. Vì vậy dù công nghệ bóng đèn thực sự có nhiều điều khó khăn hơn bán dẫn nhưng vẫn có chỗ đứng vững chắc trên thị trường. Nhiều hãng audio nổi tiếng hiện đang sử dụng bóng đèn làm amply hi end như Octave,…

Amply đèn Octave V70 Class A

Amply đèn nhìn chung có giá thành cao hơn amply bán dẫn tương đương. Phải nằm trong tầm giá ít nhất là 20.000$ mới có thể coi là ampli đèn hi end. Tuy nhiên amply bóng đèn có khả năng thay bóng để đổi chất âm khi audiophile tự mình thay đổi một số bóng đèn trong máy mà amply bán dẫn không có được. Đây cũng là điểm thú vị của ampli đèn mà nhiều người yêu thích.

Lịch sử phát triển của ampli đèn

Năm 1904, John Ambrose Fleming được cấp bằng sáng chế cho diode nhiệt điện (bóng chân không). Sau đó, Lee de Forest – cha đẻ của radio – dựa trên nguyên lý của diode đã phát triển ra bóng chân không triode ba cực. Năm 1906, ông tạo ra thiết bị khuếch đại đầu tiên sử dụng triode. Đây được coi là phiên bản đầu tiên của ampli đèn hi end sau này.

Từ đó, thiết bị khuếch đại sử dụng bóng chân không được sử dụng ngày càng nhiều. Những năm 1920, nó đã trở thành xu hướng và phát triển ngày càng mạnh mẽ.

Lee de Forest và chiếc triode đầu tiên

Đầu những năm 1950, RCA & Texas Instruments cho ra mắt radio bán dẫn. Sau đó, những mạch khuếch đại trong thiết bị bình thường hầu như thay thế bóng đèn bằng bán dẫn. Trong khoảng thời gian này, bóng chân không chỉ còn được sử dụng trong âm thanh hi-fi. Phổ biến là những chiếc ampli đèn hi end chạy chế độ single end – Class A.

Những năm 60, amply sử dụng bóng bán dẫn silicon ra đời và nhanh chóng được ưa chuộng. Thị trường amply đèn chân không có sự sụt giảm nghiêm trọng trong những năm 70. Tới những năm 80, amply đèn hầu như biến mất với sự ra đời của kỹ thuật số.

Thời gian gần đây, ampli đèn hi end thực sự trở lại như một làn sóng mạnh mẽ. Bởi vì còn rất nhiều audiophile yêu thích chất âm riêng biệt của amply bóng đèn. Các nhà sản xuất đã nghiên cứu, phát triển để cải thiện chất lượng của amply đèn phù hợp nhu cầu thị trường.

Xu hướng sử dụng cùng lúc cả đèn và bán dẫn cũng rất phổ biến

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Về cơ bản, ampli đèn hi end hoạt động chính bởi nguyên lý bóng chân không. Chúng bao gồm hai hoặc nhiều điện cực hoạt động ở môi trường chân không bên trong vỏ bọc kín. Bóng chân không đầu tiên xuất hiện là diode, phát triển từ bóng đèn sợi đốt. Sợi tóc (catot) được cấp điện và đốt nóng đến mức độ giải phóng các electron vào chân không, gọi là phát xạ nhiệt. Điện cực thứ hai (anot) sẽ thu hút những electron này do nó có điện áp dương.

Sau đó, triode được phát minh, đưa thêm cực G (lưới) vào giữa hai cực anot và catot. Điện áp đặt trên cực G ảnh hưởng đến sự chênh lệch điện áp giữa catot và anot. Dòng điện chạy qua lớn hay nhỏ phụ thuộc vào sự chênh lệch này và có thể điều chỉnh bằng điện áp bên ngoài. Từ đó triode được sử dụng trong bộ khuếch đại âm thanh, sau này là ampli đèn hi end.

Diode thêm cực G tạo thành triode

Năm 1919, Walter H.Schottky đưa thêm một tấm lưới nhằm giải quyết vấn đề ổn định và tăng điện áp hạn chế. Thiết bị đó được gọi là tetrode, hay bóng đèn bốn cực. Sau đó, rất nhiều cải tiến đưa thêm tấm lưới nhằm giải quyết các vấn đề khác nhau tạo ra bóng năm cực, và nhiều hơn nữa.

Bóng đèn ban đầu có catot là sợi tóc được đốt trực tiếp rồi phát xạ. Sau đó, được cải tiến lên loại bóng đốt gián tiếp. Loại bóng này có catot là một ống kim loại và phần tử làm nóng riêng biệt được đặt bên trong ống, cách ly về điện.

Đặc điểm của ampli đèn hi end

Tại sao ampli đèn hi end đã từng gần như biến mất, sau đó lại hồi sinh? Chúng ta cùng tìm hiểu những điểm khác biệt của chúng với những loại amply khác.

Ưu điểm

Ampli đèn có âm thanh ngọt ngào, sâu lắng phù hợp với những đôi tai khó tính nhất. Lý do nằm ở thứ tưởng như nhược điểm, đó là độ méo tiếng nhiều. Âm thanh méo của bóng đèn là méo hài âm bậc hai (harmonic distortion). Nó giống hệt nốt nhạc chuẩn nhưng cao hơn một quãng tám, tạo ra hài âm rất dễ chịu.

Amply đèn luôn có sức hút kỳ lạ với audiophile

Ampli đèn hi end có âm thanh chi tiết và tinh tế hơn rất nhiều. Lý do là bóng công suất nhạy cảm với cả những tín hiệu nhỏ nhất. Ngược lại, bán dẫn chỉ “mở” với những tín hiệu đạt mức độ lớn nhất định.

Muốn thay đổi chất âm và trải nghiệm nghe, chỉ cần thay bóng công suất khác vào máy. Các audiophile thường dùng từ “chơi” bóng đèn cho việc này. Trải nghiệm này rất thú vị, đặc biệt với những audiophile thích tìm tòi khám phá.

Amply bóng đèn quá tải và sai lệch dần khi tăng công suất lên quá cao. Sóng âm cong dần rồi bị ngắt chứ không bị cắt đột ngột như bán dẫn. Khi sóng bị cắt đột ngột sẽ gây ra sóng siêu âm bậc cao, tạo tiếng rú ở loa treble.

Sóng âm của bán dẫn bị cắt đột ngột ở đỉnh

Âm thanh tốt nhất mà ampli đèn hi end tạo ra ở mức âm lượng bạn thực sự muốn nghe. Khuếch đại bán dẫn có hiệu suất kém ở mức công suất thấp và đạt hiệu suất tốt nhất ở mức âm lượng gần tối đa mà hầu như không ai dùng tới. Điều này hơi vô nghĩa khi nghe nhạc bình thường.

Nhược điểm

ampli đèn hi end khá cồng kềnh do kích thước của các bóng công suất. Ngoài ra mặt bằng giá thành chung là cao hơn amply bán dẫn. Công suất của ampli đèn hi end không cao nên lựa chọn loa hi end để phối ghép khó hơn.

Ampli bóng đèn khi chạy phát nhiệt rất cao, tốn kém điện năng. Các bóng đèn dễ bám bụi, phải thường xuyên lau chùi nhẹ nhàng, cẩn thận. Bóng đèn dễ hỏng, chi phí cho mỗi lần thay bóng là tương đối cao.

Bóng đèn được lau chùi cẩn thận sẽ rất đẹp

Octave – Thương hiệu ampli đèn hi end hàng đầu trên thế giới

Về thị trường Việt Nam từ năm 2015, cho đến nay Octave đã trở thành thương hiệu amply bóng đèn được sử dụng nhiều nhất.

Đặc trưng công nghệ

Bộ cấp nguồn hiệu quả với độ ồn cực thấp, nhiễu sóng và độ méo tiếng thấp. Bộ phận quản lý năng lượng (PM) đi cùng với bộ cấp nguồn như phần tử điều khiển. PM kiểm soát và điều chỉnh nguồn cấp theo thứ tự thời gian: đốt nóng – điện áp hoạt động – giám sát các chức năng an toàn liên quan. Sau khi ổn định tất cả thông số cần thiết, PM mới giải phóng đường dẫn tín hiệu. Với mọi trường hợp xảy ra lỗi với ampli đèn hi end, nguồn điện đều bị ngắt khẩn cấp. Điều này loại trừ hầu như 100% hư hỏng có thể xảy ra đối với thiết bị.

Mạch điều khiển của amply Octave

Chế độ Eco-mode thông minh giúp bảo vệ thiết bị và tiết kiệm điện năng. Trong chế độ này, nếu 10 phút liên tục thiết bị không nhận được tín hiệu sẽ tự động ngắt nguồn. Các bóng đèn và cả thiết bị sẽ tránh phải hoạt động vô ích dẫn đến hỏng.

Khả năng chỉnh bias của ampli đèn hi end Octave rất thân thiện với người sử dụng. Bạn có thể tự chỉnh bias ngay tại nhà rất dễ dàng với đèn hiển thị năm màu tích hợp sẵn. Những sản phẩm mới của Octave còn được tích hợp mạch tự động chỉnh bias. Tất cả việc bạn phải làm là sử dụng đến khi bóng hỏng thì thay thế.

Octave sử dụng mạch khuếch đại push-pull giúp tối ưu công suất. Những sản phẩm gần đây chạy chế độ class A để tạo ra chất lượng âm thanh tốt nhất.

Ưu, nhược điểm của ampli đèn hi end Octave

Ưu điểm

Octave là ampli đèn hi end chơi được nhiều loại loa nhất và hiệu suất khai thác tối ưu. Công suất của Octave luôn là mạnh nhất trong những ampli đèn cùng phân khúc. Ví dụ như bóng 6550 thông thường các amply khác chỉ ra được công suất 35W, riêng Octave ra được tới 70W.

Octave V70SE là amply sử dụng bóng 6550 có công suất 70W

Những nhược điểm cố hữu của amply đèn so với bán dẫn đã được Octave xử lý rất tốt. Đó là tốc độ, độ động, sức mạnh, sự chính xác và trung thực. Nhiều audiophile đã đánh giá Octave là ampli đèn hi end có những đặc điểm trên tiệm cận nhất với amply bán dẫn.

Amply Octave được thiết kế rất thông minh và tiện lợi cho người sử dụng. Những công nghệ như tự ngắt khi không nhận tín hiệu, auto bias, các mạch bảo vệ… Hơn nữa, ampli đèn hi end Octave còn có khả năng tự điều chỉnh để kết hợp rất tốt với các dòng amply khác.

Phân khúc giá trải rộng từ 4.500$ – 100.000$, khá dễ để sở hữu một sản phẩm của Octave. Thiết kế module hóa giúp cho người dùng dễ dàng sửa chữa hay nâng cấp thiết bị mà không mất quá nhiều chi phí.

Nhược điểm

Nhược điểm chủ yếu của ampli đèn hi end Octave nằm ở hình thức. Thiết kế khá nhỏ, nhẹ và đơn giản khiến nhiều người nhìn qua đánh giá không cao thương hiệu này. Tuy nhiên, hãy nghe thử và bạn sẽ bị chinh phục bởi chất âm tuyệt vời của chúng.

Giải thưởng của ampli đèn hi end Octave

Số giải thưởng của Octave đạt được là rất nhiều

Amply của Octave đã đạt rất nhiều giải thưởng thứ hạng cao, có thể kể đến một số dưới đây:

• Stereoplay Goldenes Ohr 2019 – Hạng 1 cho Octave HP700, Octave V110, Octave Jubilee Mono SE
• Stereoplay Goldenes Ohr 2018 – Hạng 1 cho Octave V110SE, Octave V16
• Stereoplay Goldenes Ohr 2017 – Hạng 1 cho Octave RE320
• Stereoplay Goldenes Ohr 2016 – Hạng 1 cho Octave V80SE
• Stereo Sound Grand Prix 2015 in Japan – Octave Jubilee Mono SE
• Hifi Review Product of the year 2015 in Hong Kong – Octave V80SE
• Stereoplay Highlights 2014 – Hạng 1 cho Octave V110
• Hifi-Stars Award 2014 – “Hệ thống phono hoàn hảo” cho Octave Phono module

Nguồn: Congaudio