HFVN – Thế giới hi-end audio vẫn xuất hiện nhiều thiết bị có khả năng trình diễn vượt trội so với giá tiền. Trong đó, một số thiết bị đã trở thành “huyền thoại” và thường là những sản phẩm vin-tage hay các model sản xuất có giới hạn. Elac BS 243 LE chỉ có 2.000 cặp trên toàn thế giới, song với khả năng trình diễn lôi cuốn và chất âm vượt lên trên giá thành, rất có thể cặp loa nhỏ bé này sẽ được tôn vinh như một huyền thoại trong thế giới audio.
KẾT CẤU KỸ THUẬT
Elac BS 243 LE là phiên bản đặc biệt được nâng cấp từ model BS 243 thuộc dòng 240 Series. Từ khi ra đời, BS 243 đã được giới chuyên môn đánh giá cao, riêng thị trường Nhật Bản gần như phát “sốt” với model này. Vì thế, nhà phân phối Elac tại Nhật Bản đã yêu cầu hãng sản xuất phiên bản đặc biệt số lượng giới hạn. Yêu cầu đó được Elac chấp thuận. Kế hoạch sản xuất BS 243 Limited Edition (LE) lúc đầu chỉ là 1.000 đôi. Tuy nhiên, số lương này đã được tiêu thụ nhanh chóng mà đơn hàng vẫn còn rất nhiều. Do đó, Elac quyết định sản xuất thêm 1.000 đôi nữa.
Với thiết kế được chăm chút đến từng chi tiết để đạt được mức trình diễn tối ưu như BS 243, việc tạo thêm phiên bản đặc biệt tưởng như không thể thực hiện. Các chuyên gia Elac đã thử nhiều phương án, nhưng cuối cùng họ co rằng BS 243 đã hoàn thiện và phiên bản BS 243 LE đơn giản chỉ là BS 243 với linh kiện phân tần cao cấp và dùng dây dẫn bên trong của hãng Va Den Hul. Ông Oliver John – Giám đốc bán hàng toàn cầu Elac – cho biết các kỹ sư tại Elac cũng không ngờ những thay đổi tưởng như rất căn bản: thay tụ, trở, dây dẫn… đã tạo nên sự khác biệt về khả năng trình diễn của model BS 243 LE.
Loa có thiết kế kiểu thùng reflex, lỗ thoát hơi đơn phía sau. Tùy diện tích phòng nghe và cách bố trí loa, hãng cung cấp thêm hai miếng mút hình tròn nhằm chặn bớt một phần lỗ hoát hơi hoặc bít hẳng. Cũng như hầu hết sản phẩm khác của Elac, BS 243 LE được trang bị thêm phụ kiển để kiểm soát độ tán âm của dải cao (JET Dispersion Control). Phụ kiện này là một vòng tròn bằng nhung,người dùng có thể đính vòng tròn lên mặt loa treble, giúp giảm bớt sự phân tán sóng âm không đẳng hướng (sóng âm hướng đến trần, sàn và tường bên). Đây là phụ kiện hữu dụng với các phòng nghe có các cạnh tường phẳng, phòng có nhiều vật liệu kính, kim loại…
Elac BS 243 LE có cấu hình loa con giống BS 243 gồm một loa treble ribbon và một loa mid/bass đường kính 15cm. BS 243 LE sở hữu công nghệ JET thế hệ thứ 3 với khả năng tái tạo dải cao lên đến 50kHz, đạt độ tuyến tính cao. Driver này vừa được cấu tạo bằng hai lớp vật liệu là giấy và nhôm, vừa sở hữu bề mặt dạng tinh thể pha lê gồm nhiều tiết diện nhỏ ghép với nhau, vừa tạo nên kết cấu màng lý tưởng cho việc tái tạo dải trầm. Màng loa có phần nền là màng giấy, sau đó được keo và dán thêm lớp nhôm cực mỏng. Thay vì dùng nhôm nhẳn như công nghệ AS trước đây, ELAC dùng lớp nhôm có bề mặt được dập như pha lê. Với nhiều tiết diện nhỏ ghép lại giúp tăng cường đáng kể độ cứng của màng nhôm, cho phép màng hoạt động ổn định khi “chạy” ở cường độ lớn. So với thiết kế AS trước đầy, củ loa Crystal Membrane hoạt động ổn định hơn, cho độ động cao hơn, nhờ voice coil của loa không chỉ được gắn kết với màng giấy mà còn chạm đến lớp màng nhôm. Vì thế. Mỗi lực nam châm tác động, voice coil sẽ “kéo” trực tiếp hai lớp màng với hành trình di chuyển… 1,5cm.
TRÌNH DIỄN ẤN TƯỢNG
Với loa bookshelf, chân loa luôn là thành phần không thể thiếu, chúng tôi chọn chân Elac LS-70. Đánh cặp với bộ loa này là ampli tích hợp Primare (Thụy Điển) I30 cùng đầu đọc CD21 cũng của Primare và hệ thống dây Nordost Blue Heaven. Primare I30 có thế kế mạch khá tốt dạng dual mono, công suất 100 W/kênh/8Ophm. Tuy là ampli bán dẫn, nhưng mang chất âm gần gũi với âm thanh của đèn điện tử.
Ở track đầu tiên Baba Yaga cua Liadov trong CD Arabesque (CD test của hãng Crystal Cable), BS 243 LE khiến chúng tôi ngạc nhiên. Bản giao hưởng được tái tạo với âm hình rộng so với cặp loa bookshelf. Dải trầm ấn tượng, khó có thể hình dung một đôi loa bookshelf nhỏ lại có thể trình diễn “lớn” như thế. Dàn nhạc giao hưởng hiện diện với sân khấu âm thanh 3 chiều. Thông thường, để tái tạo được âm hình như vậy cần những thùng loa lớn với nhiều loa con.
Dù giới hạn trên giải cao lên đến 50kHz (vượt xa ngưỡng nghe thấy của tính xác con người), nhưng đó là yếu tố quan trọng tạo nên âm hình rộng. Loa mid-bass AS-XR có đường kính khiêm tốn 15cm. Nhưng cấu trúc vững chắc, trọng lượng nhẹ, tốc độ di chuyển cao, tỏa nhiệt tốt đã tạo được sự đồng pha nhất định giữa chuyển động của màng loa và tín hiệu âm thanh. Điều này giúp cặp loa có độ động tốt, âm thanh tĩnh và sạch. Track 16 trogn cùng album Arabesque – diễn giao hưởng rất tốt của Elac BS 243 LE. Với cùng track này, chúng tôi đã nghe trên nhiều mẫu loa đắt tiền hơn, có nhiều loa con hơn kể cả loa cột, nhưng vẫn chưa thể sánh được với BS 243 LE.
Elac BS 243 LE thể hiện tác phẩm quen thuộc “Fever” (do Don William trình diễn) khá thành công. Với âm hình rộng, dải cao tơi nhuyễn, mềm mại, các chi tiết được tái tạo rõ, ngoại trừ trung âm chưa thật dày dặn nếu so với Usher Be-718 hay Dynaudio Contour S1.4… (hai cặp tham chiếu mà chúng tôi thường dùng để so sánh khi thẩm định loa bookshelf). Tuy nhiên, sự vượt trội ở dải cao và âm hình đã hoàn toàn chinh phục chúng tôi. Bởi để có hai đặc tính này, thông thường cặp loa phải nằm ở tầm giá trên 5.000USD.
Chúng tôi cũng từng nghe thử đôi loa Elac BS 243 trong thời gian khá dài. Có thể nói. Model này có dải tần cao rât chi tiết, tuy nhiên vẫn bị gắt ở một vài tần được nâng cấp đã giúp treb;e JET III trong, mượt và không hề chói gắt. Với Isn’t She Lovely, một tác phẩm xuất hiện ở rất nhiều album tổng hợp, cũng là bài nghe kiểm tra thường xuyên của chung tôi, Elac BS 243 LE thể hiện rất tốt độ mộc mạc của tiếng đàn: dàn trải, ngâ nga và không hề chói gắt.
Có thể thấy, ứng dụng công nghệ vật liệu cao cấp theo tiêu chuẩn khắt khe của người Đức cùng những nâng cấp hiệu quả ở bộ phân tần và dây dẫn đã tạo nên thiết kế loa “nhỏ mà không nhỏ”. Ưu điểm nổi trội chi tiết – độ động cao, dải cao mượt mà… những đặc tính hiếm khi cùng xuất hiện ở cặp loa có kích thước khiêm tốn đến vậy. Nhược điểm lớn nhất của Elac BS 243 là số lượng sản xuất chỉ 2.000 cặp trên toàn thế giới.
THÔNG SỐ KỸ THUẬT
Dải tần 41 – 50.000Hz
Treble JET III
Mid/bass 150mm màng nhôm Crystal AS-XR
Độ động 88bD
Kích thước 33x20x28,2cm
Trọng lượng 5,5kg
THIẾT BỊ PHỐI GHÉP
Ampli Primare i30
Đầu đọc Primare CD21
Dây loa, tín hiện Nordost Blue Heaven,
Crystal Cable Piccolo
Chân loa ELAC LS70
Album Crystal Cable Arabesque,
Don William Greatest Hits,
The Guitar Collection 2
Theo Tuấn Lương – Nghe Nhìn
