Bên cạnh các lỗi khi mua thiết bị, sai sót trong quá trình đặt vị trí hay tinh chỉnh hệ thống, sửa đổi phòng nghe cũng có tác động rất lớn.

Không tính đến đặc tính âm học của phòng nghe

Tiến sĩ Amar Bose, người sáng lập thương hiệu loa Bose tin rằng phải đến 90% âm thanh chúng ta nghe được trong phòng là âm phản hồi. Vậy nên, nếu có đến 50% âm thanh nghe được là âm phản hồi vì phòng nghe không được xử lý âm học, liệu rằng người nghe có nghe được sự khác nhau thực sự giữa hai hệ thống âm thanh riêng biệt dù rằng khoảng cách về giá giữa chúng cực kỳ lớn? Bởi lý do này, sàn gỗ cứng và các bề mặt cứng đều bị coi là tác nhân không tốt cho phòng nghe. Việc lắp các tấm ván âm học ở bên trái và bên phải hệ thống loa nhằm mục đích loại bỏ âm phản hồi phụ thuộc vào khá nhiều yếu tố, chẳng hạn như độ sống động mà căn phòng có thể mang lại cho chất âm, độ lệch pha của loa… Do đó, lý tưởng nhất chính là xử lý để âm trực tiếp đến tai nhiều hơn âm phản hồi.

loa Klipsch R-41PM tot

Phương thức để xác định đặc tính âm học của phòng không quá khó. Trước tiên người nghe sẽ bước vào phòng và vỗ tay một lần thật mạnh để xác định âm thanh trong phòng, nếu như độ rã âm kéo dài, âm vang dội lại hoặc âm vang rung, căn phòng đó chắc chắn cần xử lý âm học. Độ rã âm là khả năng tiếng phản hồi giảm dần qua thời gian, do đó nếu rã âm kéo dài, chứng tỏ phòng nghe có độ phản hồi lớn. Âm vang rung là các âm vang ngắn, lặp đi lặp lại tác động từ các bề mặt cứng song song với nhau trong khi âm vang dội lại là âm vang rời rạc, vốn là âm phản hồi từ âm thanh tác động với bề mặt cứng.

Vị trí đặt loa chưa tốt hoặc để đồ trước loa

Khi đặt vị trí loa, người nghe cần lưu ý không để bất cứ thứ gì chắn ở phía trước loa. Một trong những sai lầm thường gặp nhất là để một chiếc bàn thấp phía trước chỗ ngồi, giữa người nghe và loa đằng trước. Âm thanh trực tiếp từ loa có thể kết hợp với âm phản hồi do bàn tác động (dù rằng số lượng rất ít), từ đó làm giảm đi sự tập trung hoặc chi tiết.

Loa B&W 603 s6 chuan

Ngoài ra, trong một hệ thống rạp phim trong nhà, người nghe thường có thói quen để loa center ở phía dưới màn hình. Nếu như phòng xem phim có hai dãy ghế thì những người ngồi sau sẽ không thể trải nghiệm được như những người ngồi đằng trước. Do đó, hãy đặt vị trí loa tương ứng với chỗ ngồi. Độ cao của tweeter lý tưởng nhất sẽ là ngang bằng với độ cao của tai người nghe.

Không tận dụng EQ hoặc dựa dẫm vào EQ quá nhiều

Nhiều người tin rằng loa có họ có độ cân bằng âm tốt, vì thế nên họ không sử dụng EQ. Tuy nhiên, thực tế cho thấy EQ là một thứ rất cần thiết. Từ những app cơ bản như RTA cho đến Audyssey, thậm chí phức tạp như Lyngdorf RoomPerfect đều trở nên hữu dụng khi đưa vào sử dụng. Bất cứ phòng nghe nào và bất cứ đôi loa nào cũng có thể sử dụng EQ để hỗ trợ giải quyết các vấn đề liên quan đến âm phản hồi, nhất là các âm mang tần số quanh khoảng 500Hz.

tieu chuan hifi cua duc chat

Tuy nhiên, cũng đừng quá tin tưởng vào những gì mà auto EQ tự thiết lập cho hệ thống. Thiết lập EQ không phải lúc nào cũng chuẩn xác, chưa kể việc chỉnh tần số cắt tự động cho các dải tần số thấp không bao giờ tính phần công suất vào. Do đó, EQ cần được sử dụng một cách hợp lý, hầu hết trong các trường hợp là để san bằng đỉnh đáp tuyến tần số. Thông thường, khi muốn tăng cường cho một quãng tần số nào đó, người dùng sẽ dùng EQ để giảm mức độ cho các quãng tần số còn lại. Thế nhưng EQ tự động sẽ tăng quãng tần số cần tăng cường, từ đó tạo ra những cộng hưởng vốn không phải do loa sinh ra. Nếu tăng một quãng tần số lên 9dB để được đáp tuyến tần số phẳng, người dùng sẽ gặp phải những vấn đề khác. Cần nhớ rằng cứ 3dB tăng cho một quãng tần số, ampli cần cung cấp gấp đôi năng lượng cho quãng tần số đó, tăng 6dB cần gấp 4 lần năng lượng và 9dB sẽ tăng thêm 8 lần. Và lúc này, EQ sẽ trở thành gánh nặng cho ampli chứ không phải giải pháp để được chất âm hay nữa.

Vị trí ngồi ở trung tâm phòng

Vị trí ngồi nghe kém nhất trong phòng luôn là ở vị trí chính tâm, nơi quãng null trở nên rất sâu và rộng (vị trí null là vị trí sóng âm phản hồi tương tác với sóng âm trực tiếp gây ra hiện tượng triệt tiêu âm thanh), đặc biệt là khi chỉ dùng một subwoofer hoặc một nguồn âm bass duy nhất.

tieu chuan hi-fi cua duc dep

Không EQ nào có thể xử lý được vấn đề này, vì thế có những trường hợp bắt buộc phải dùng đến hai loa sub. Hãy đảm bảo rằng vị trí ngồi nghe cách vị trí trung tâm của phòng vài chục cm. Bên cạnh đó, nếu muốn trải nghiệm âm bass cực mạnh, hãy ngồi dựa vào tường sau hoặc tường cạnh vì ở những vị trí này, âm bass có thể tăng lên 6dB.

Không cân chỉnh phòng nghe một cách chuẩn xác

Nếu chỉ cân chỉnh bằng cách nghe thì nhiều trường hợp âm trầm sẽ rất lớn, đôi lúc có thể vượt quá mức cần thiết từ 10 đến 12dB. Âm trầm quá mạnh sẽ làm khuất đi độ chi tiết, làm giảm headroom cho các dải trầm một cách đáng kể. Do đó hãy dành chút thời gian để cân chỉnh lại hệ thống một cách cẩn thận, kể cả subwoofer, sau đó dùng máy đo áp suất âm thanh cùng test tone của hệ thống để cân chỉnh lại các kênh để đảm bảo rằng ở vị trí ngồi, âm thanh cảm nhận được từ tất cả các loa đều giống như nhau.

Nguồn: tapchihifi.com/Nguyễn Hào